Zatrudnienie pracownika w Niemczech

Od stycznia 2020 r. stawka płacy minimalnej w Niemczech wynosi 9,35 eur/brutto. W przypadku, gdy wynagrodzenie jest niższe niż płaca minimalna, pracodawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej.

Niemieckie prawo pracy jest bardzo skomplikowane dla samych niemieckich przedsiębiorców, a tym bardziej dla zagranicznych. Ma na to wpływ brak jednej regulacji prawnej dotyczącej stosunku pracy (w Polsce kodeks pracy). W niemczech występuje dużo aktów prawnych, które regulują stosunek pracy: 

1. ustawę o czasie pracy,
2. ustawę o urlopach,
3. ustawę o układach zbiorowych pracy, tzw. układach taryfowych,
4. ustawę o ochronie wypowiedzenia stosunku pracy,
5. ustawę o delegowaniu pracowników,
6. ustawę o ochronie macierzyństwa,
7. niemiecki kodeks cywilny.

Stosunek pracy pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą powstaje na mocy zawartej umowy o pracę. Jest ona z reguły zawierana najpierw na okres próbny (6 miesięcy z dwutygodniowym terminem wypowiedzenia), a potem samoistnie przechodzi na umowę na czas określony. Kolejna zawarta umowa musi być już umową na czas nieokreślony. 

Prawo niemieckie wymaga dla powstania stosunku pracy zawarcia umowy w formie pisemnej. Pomaga ona w razie ewentualnego sporu uniknąć wątpliwości co do zakresu zadań i obowiązków pracownika. Zabezpiecza także interesy pracodawcy np. w przypadku złamania przez pracownika umowy o zachowaniu poufności. 

Podpisując umowę o pracę, musimy pamiętać o tym, by zawierała:

1. oznaczenie i adres pracodawcy,
2. czas rozpoczęcia pracy,
3. miejsce pracy,
4. zakres zadań pracownika,
5. wysokość wynagrodzenia z rozbiciem na poszczególne składniki,
6. czas pracy,
7. długość urlopu wypoczynkowego,
8. termin wypowiedzenia stosunku pracy.

Co do zasady średni czas pracy w Niemczech wynosi 173 godziny – co jest uregulowane w ustawie o czasie pracy. Jest on liczony od rozpoczęcia pracy do jej zakończenia, nie wliczając przerw. Czas pracy zawsze jest ustalany między pracownikiem, a pracodawcą w umowie o pracę. Co do zasady zakazana jest praca w niedziele, choć od tej generalnej zasady istnieje jednak wiele wyjątków. 

Maksymalny tygodniowy czas pracy wynosi 48 godzin. Taka umowa zawarta w Niemczech może zostać wypowiedziana z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub nie. Co do zasady obowiązują następujące okresy wypowiedzenia są takie:

Jeśli pracownik wypowiada umowę o pracę – to okres wypowiedzenia wynosi zawsze 4 tygodnie, niezależnie od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.

Jeśli umowę wypowiada pracodawca, okres wypowiedzenia zależy od okresu zatrudnienia pracownika i wynosi:

• dwa tygodnie przy zatrudnieniu na okres próbny do 6 miesięcy, 
• miesiąc przy zatrudnieniu powyżej dwóch lat, 
• dwa miesiące, jeśli stosunek pracy trwał powyżej pięciu lat.

Dodatkowo należy wspomnieć, że w Niemczech często stosowane są postanowienia w umowie o pracę dotyczące terminu dochodzenia przez pracownika roszczeń ze stosunku pracy. Na podstawie takiego postanowienia strony zgodnie postanawiają, że pracownik ma prawo dochodzić roszczeń ze stosunku pracy wobec pracodawcy jedynie w określonym terminie. Powyższa klauzula umowna może zakładać dwa etapy:

•  I etap – zakłada wystąpienie pracownika z roszczeniem wobec pracodawcy w formie przewidzianej przez umowę o pracę.  
• II etap – skierowanie sprawy na drogę sądową, w celu dochodzenia roszczenia.

Dużym minusem powyższej klauzuli są terminy – gdy pracownik nie dotrzyma terminów nałożonych na niego na podstawie zawartej umowy o pracę może spowodować przedawnienie się roszczenia.

Autorem artykułu jest Niemiecki Prawnik Paul Reich, starszy prawnik Transcash Kancelaria Prawna Niedźwiecki Łazarewicz sp. k.