Postępowanie restrukturyzacyjne ma służyć poprawie sytuacji finansowej dłużnika, co jednak nie może odbywać się kosztem interesów jego wierzycieli. Sposobem na ochronę ich praw jest możliwość złożenia wniosku o uchylenie skutków obwieszczenia, gdy działania podejmowane w ramach postępowania restrukturyzacyjnego są niezgodne z przepisami prawa lub naruszają interesy wierzycieli. Przykładem tego jest sytuacja, w której wypłacalny dłużnik inicjuje restrukturyzację, by uniknąć egzekucji jego majątku.
Charakter i funkcja Obwieszczenia
Obecnie najbardziej popularnym i najczęściej wybieranym przez dłużników rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego jest postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU). Po zawarciu umowy z dłużnikiem nadzorca układu ma obowiązek sporządzenia spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego. Dopiero po dokonaniu tych czynności nadzorca układu może dokonać obwieszczenia w Krajowym Rejestrze Zadłużonych o ustaleniu dnia układowego. Skutki dokonania obwieszczenia o dniu układowym i ochrona przed egzekucją obowiązują przez cztery miesiące.
Skutki obwieszczenia
Obwieszczenie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego pociąga za sobą kilka kluczowych skutków prawnych:
1. Zawieszenie postępowań egzekucyjnych – po obwieszczeniu zawieszone zostają wszystkie postępowania egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnikowi.
2. Ograniczenie możliwości wszczęcia nowych postępowań egzekucyjnych – niemożliwe staje się wszczęcie nowych postępowań egzekucyjnych oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia na majątku dłużnika.
3. Ograniczenie możliwości wypowiedzenia umów – zawieszona zostaje możliwość wypowiedzenia umów kluczowych dla działalności dłużnika, takich jak umowy najmu i dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których dłużnik prowadzi działalność, umowy kredytu, leasingów, poręczeń, ubezpieczeń, licencji, a także umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika.
Wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia
Wierzyciele mają prawo złożyć wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia, jeżeli uważają, że otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu narusza ich prawa lub może pogorszyć ich sytuację. Taki wniosek jest środkiem ochrony interesów wierzycieli i może być złożony na kilku podstawach.
Na wniosek wierzyciela, dłużnika lub nadzorcy układu sąd może uchylić skutki dokonania obwieszczenia, jeżeli:
Pokrzywdzenie wierzycieli może nastąpić przykładowo w sytuacji, gdy otwarcie postępowania zostało zainicjowane dla pozoru, bo tak naprawdę dłużnik nie jest niewypłacalny, a jego faktycznym celem jest skorzystanie z zawieszenia postępowań egzekucyjnych. Innym przykładem jest otwarcie postępowania dłużnika, który jest w bardzo złej sytuacji finansowej, a restrukturyzacja jest z góry skazana na niepowodzenie.
Dobrze uzasadniony wniosek spowoduje, że sąd uchyli ochronę dłużnika wynikającą z otwarcia postępowania. To z kolei umożliwi wierzycielowi wznowienie egzekucji komorniczej z majątku dłużnika. Uchylenie skutków obwieszczenia nie wpływa na zdolność dłużnika do dokończenia procedury głosowania, przygotowania wniosku o zatwierdzenie układu i złożenia go do sądu. Uchyleniu podlega tylko zakaz egzekucji i ochrona przed rozwiązywaniem umów.
Wniosek powinien być skierowany do właściwego sądu restrukturyzacyjnego i musi być wniesiony za pomocą systemu teleinformatycznego Krajowego Rejestru Zadłużonych.
Podsumowanie
Wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia jest skutecznym środkiem ochrony wierzycieli w postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU). Dzięki możliwości złożenia takiego wniosku wierzyciele mogą skutecznie bronić swoich praw i interesów, zapobiegając działaniom, które mogłyby zaszkodzić ich sytuacji finansowej. Dzięki możliwości kontroli sądowej to narzędzie zwiększa transparentność i sprawiedliwość postępowania restrukturyzacyjnego, wspierając stabilność i bezpieczeństwo w relacjach dłużnik-wierzyciel.
Autor: Paulina Eliasz-Pietrusewicz radca prawny w TC Kancelaria Prawn