Pułapki postępowania restrukturyzacyjnego

Postępowanie restrukturyzacyjne ma na celu pomoc przedsiębiorcom w trudnej sytuacji finansowej, umożliwiając im reorganizację i kontynuowanie działalności. Choć może przynieść wiele korzyści, wiąże się z pewnymi pułapkami, o których warto wiedzieć.

Restrukturyzacja to przede wszystkim bardzo złożony proces. Przedsiębiorcy często nie są świadomi wszystkich procedur oraz formalności, jakie muszą spełniać, co może prowadzić do opóźnień i dodatkowych kosztów. Niekiedy firmy mogą nie być gotowe na wymogi związane z dokumentacją finansową czy planem restrukturyzacyjnym.

Istotnym ryzykiem jest też niewłaściwe oszacowanie sytuacji finansowej firmy mającej poddać się restrukturyzacji. Często przedsiębiorcy mogą zbyt optymistycznie oceniać swoje możliwości, co prowadzi do sporządzenia niewłaściwego planu restrukturyzacji. W rezultacie mogą pogłębić problemy finansowe swojej firmy.

Koszty postępowania restrukturyzacyjnego

Restrukturyzacja jest możliwa, jeśli sytuacja finansowa przedsiębiorstwa pogorszyła się, ale przy odpowiedniej reorganizacji i renegocjacji kontraktów wciąż możliwe jest utrzymanie lub powrót do płynności finansowej. Niezależnie bowiem od rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego, z jego prowadzeniem związane są znaczne koszty.

W przypadku postępowania o zatwierdzenie układu kosztem dla przedsiębiorcy jest wynagrodzenie doradcy restrukturyzacyjnego. Jego wysokość wprawdzie zależy od umowy z konkretnym doradcą,  jednak zazwyczaj są to kwoty rzędu kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych. 

W przypadku przyspieszonego postępowania układowego, postępowania sanacyjnego i układowego są to koszty wynagrodzenia nadzorcy i zarządcy sądowego, określone ustawą, które zależą od takich czynników, jak:

– ilość wierzycieli biorących udział w postępowaniu restrukturyzacyjnym – od 10 do 1000 wierzycieli wynagrodzenie w wysokości od 1 do 12 podstaw wynagrodzenia,

– suma wierzytelności przysługującej wierzycielom biorącym udział w postępowaniu – dla sumy wierzytelności od 100 000 zł do sumy przekraczającej 500 000 000 zł  – od 1 do 12 podstaw wynagrodzenia,

– elementy ocenne ustalane przez sąd tj. rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, zakres czynności podejmowanych przez nadzorcę czy zarządcę sądowego, zakres pracy włożonej w osiągnięcie celu postępowania,

– czas trwania postępowania restrukturyzacyjnego, jeśli postępowanie trwa dłużej niż rok nie z winy nadzorcy czy zarządcy sądowego.

Przez podstawę wynagrodzenia należy rozumieć przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane corocznie przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W roku 2023 r. wynosiło ono 7462,25 zł brutto. 

Dodatkowo konieczne jest uiszczenie opłaty 500 zł za obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Opłata sądowa od wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego oraz  wniosek o  zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu wynosi 1000 zł. Natomiast opłatę w wysokości 200 zł pobiera się od uproszczonego wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego.

Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu postępowania restrukturyzacyjnego warto omówić sytuację finansową przedsiębiorstwa z księgowym firmy oraz rozważyć konsultację z prawnikiem. Zwłaszcza w przypadku małych firm rozwiązaniem może być podjęcie negocjacji z kluczowymi kontrahentami – rozważenie przedstawienia propozycji ugodowych i zaoferowanie kontrahentom alternatywnych zabezpieczeń w celu utrzymania rentownych kontraktów.

Ryzyko odrzucenia wniosku

Wbrew wrażeniu, jakie możemy odnieść po przejrzeniu nagłówków stron internetowych reklamujących pomoc w restrukturyzacji przedsiębiorstw, samo złożenie wniosku restrukturyzacyjnego nie gwarantuje, że to postępowanie  zakończy się sukcesem. Wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego może zostać odrzucony z przyczyn formalnych, związanych na przykład z niewłaściwym wyborem rodzaju postępowania, który uzależniony jest od ilości wierzytelności spornych, nieprawidłowo przygotowanym planem restrukturyzacyjnym czy brakach w dokumentacji lub sprzeciwem wierzycieli.

Reputacja pod znakiem zapytania

Dodatkowo postępowanie restrukturyzacyjne może wpłynąć negatywnie na reputację firmy. Klienci, dostawcy czy inwestorzy mogą postrzegać przedsiębiorstwo jako nierzetelne, co może skutkować utratą kontraktów lub trudnościami z pozyskaniem nowych klientów. Należy pamiętać, że w postępowaniu restrukturyzacyjnym spisu kontraktów chronionych przed wypowiedzeniem, czyli kluczowych dla funkcjonowania przedsiębiorstwa, dokonuje nadzorca. Jeśli postępowanie prowadzone jest w pośpiechu lub zabraknie prawidłowej analizy sytuacji we współpracy z dłużnikiem, może dojść do rozwiązania umów, które nie zostały renegocjowane lub zrobiono to nieumiejętnie. . Nie zawsze będą to banki, instytucje finansowe czy najemcy lub dzierżawcy, ale także firmy z branży, jak na przykład dostawcy, firmy transportowe.

Wreszcie, nie wszystkie przedsiębiorstwa mogą skorzystać z postępowania restrukturyzacyjnego. Istnieją określone kryteria, które muszą być spełnione, a niektóre firmy mogą nie kwalifikować  się do tego typu wsparcia. Postępowanie restrukturyzacyjne daje firmie szansę na odbudowę , ale przedsiębiorcy muszę być świadomi związanych z nim pułapek, aby odpowiednio przygotować się do tego procesu i zminimalizować ryzyko niepowodzenia.

Autor: Arleta Malina radca prawny w TC Kancelaria Prawna